Zamanı gösteren alet olarak tanımlanan saat Doğu’da geliştirilmesine rağmen, saat kulesi yapma geleneği Batı’da ortaya çıkmıştır. Avrupa’da 13. yüzyıldan itibaren görülen bu yapıların ilk örnekleri İngiltere Westminister ve İtalya Padua’da ki saat kuleleridir. İtalya’da De Dondi’nin 1348–1362 yılları arasında ve Fransa’da Henri de Vick’in Fransa Kralı V. Charles için 1360’da inşa etmiş oldukları yapılar da astronomik sanatsal saatlerin ilk örnekleridir.

Osmanlı İmparatorluğu’nda 16. yüzyıldan itibaren saat kulesine rastlanmasına rağmen imparatorluk sınırları içinde yayıldığı dönem II. Abdülhamid dönemidir. Bu dönemin mimarisine bakıldığında, kamu yapılarının cephelerinin birçoğunda saat bulunmaktadır. Saat kullanımının yaygın olarak kullanılması, ilk olarak Rumeli Anadolu tren yolu üzerindeki tren istasyonlarında görülmektedir. Tren istasyonlarının ardından okul, hastane ve idari yapıların cephelerinde de saate rastlanmaya başlamıştır.

Rumeli şehirlerinde evvelden beri varlığı bilinen saat kuleleri, 19. yüzyıldan itibaren Batı üslubunda yapılar halinde İstanbul’u süslemiş ve batıdan doğuya doğru da giderek artmıştır. Saat kulelerinin Anadolu içlerine kadar yayılmasının en önemli sebebi ise II. Abdülhamid’in tahta çıkışının yirmi beşinci yılında valilere saat kulesi yapımı ile ilgili gönderdiği fermandır.

Yıldız Saat Kulesi

Beşiktaş’ta Yıldız Kompleksinin içerisinde Hamidiye Camii'nin önünde yer aldığından Hamidiye Saat Kulesi olarak da bilinir. Osmanlı ve Neo-Gotik tarzın birleşimiyle meydana gelen saat kulesi 1890 yılında Sarkis Balyan tarafından inşa edilmiştir.  Aşağıdan yukarıya doğru daralarak yükselen saat kulesi yaklaşık yirmi metre yüksekliğinde üç  katlıdır. Köşeleri kırık dört cepheli (sekizgen) inşa edilen yapının en belirgin özelliği ilk katında dört satırlık yazıt ve onun da üzerinde Sultan  II. Abdülhamid’in tuğrasının yer almasıdır. İkinci kat bitkisel motifli mukarnas ile ilk kattan ayrılarak termometre ve barometre yer almaktadır. Üçüncü katında ise saat ve saat odası yer almaktadır. Saat odasını sivri ve dilimli bir kubbe örter. Dekoratif çatının üzerinde ise bir pusula ve rüzgargülü yer almaktadır. En son 1993 yılında onarım görmüştür.

Dolmabahçe Saat Kulesi

Bir milyon iki yüz on beş bin yüz elli kuruşa mal olan saat kulesi 19. y.y eseri olup barok ve ampir üslupla inşa edilmiştir. Dolmabahçe saat kulesi zamanı göstermenin yanı sıra hava durumu hakkında da bilgi verir. Kapı hizasında dört tarafa yerleştirilen barometreler havanın Fırtına-Rüzgâr-Yağmur-Mütehavvil(değişken)-iyi hava-sabit hava olup olmadığını göstermek içindir. 12×12 metrelik alanda aşağıdan  yukarıya doğru daralan kulenin birinci kat pencere alınlıkları zengin bitkisel motiflerle bezenmiştir. İkinci kat daha sade olup alınlıklarında II. Abdülhamid Han'ın silah ve terazi ekleyerek son şeklini verdiği Osmanlı arması yer almaktadır. Üçüncü kata parmaklıklı balkon ile geçiş sağlanır. En üst katta ise rüzgargülü olan külah yer almaktadır. Kuledeki saatler özel olarak Fransa’dan getirilmiştir. Deniz tarafındaki saat diğerlerinden ayrı olarak kurulmaktadır.  Kulenin her yüzünde birer saat bulunmaktadır.

İzmir Saat Kulesi

Saat kuleleri aynı zamanda bulundukları şehirlerle anılır yani İzmir deyince akla İzmir Saat Kulesinin gelmesi gibi. Sultan II. Abdülhamid Han'ın tahta çıkışının 25.yılını kutlamak amacıyla yaptırılmıştır. İzmir Valisi Kıbrıslı Kamil Paşa, Bahriye mirlivası Said Paşa ve Belediye Reisi Eşref Paşa'nın katkılarıyla yapılmıştır.

Beyaz mermerden oluşan platformun üzerine kesme taştan oluşan gövde yerleştirilmiştir. Yirmi beş metre yüksekliğindeki yapı dört katlı olup kolonlar Kuzey Afrika temalıdır. Baklava dilimi kabartmalarına sahip olan saat kulesine dört tane 75 cm çapında saat eklenmiştir. Bu saatler Alman İmparatoru Wilhelm'in hediyesidir. Günümüzde hala çalışmakta olan saatler 1974 yılındaki depremden sonra deprem saati olan 02.04'te 2 yıl sabit kalmıştır. Yapılan onarımlardan sonra saatler  tekrar çalışır hale gelmiştir.

Bursa Saat Kulesi

Tophane parkının içinde Osman Gazi ve Orhan Gazi türbelerinin yanı başında Bursa'ya hâkim bir tepede adeta şehre gelenleri selamlamaktadır. İlk olarak  Sultan Abdülaziz döneminde yangın kulesi olarak yaptırılır. 1900’lü yıllarda hasar gören kule, II. Abdülhamid Han'ın tahta çıkışının 30. yılında Vali Reşit Mümtaz Paşa tarafından saat kulesi olarak ayağa kaldırılır.

Yirmi beş metre yüksekliğindeki kuleye dört basamakla çıkılan yuvarlak kemerli ahşap kapıdan girdikten sonra 89 basamakla kuleye ulaşılır. Kulenin üst katının dört cephesinde, 90 cm çapında yuvarlak saatler bulunmaktadır. 

Çanakkale Saat Kulesi

Şehrin merkezine yaptırılan saat kulesi çan kulesiyle birlikte beş katlıdır. Üzerindeki kitabe Türkçeye çevrildiğinde kulenin aslında şehre su getirilmesi amacıyla yaptırıldığı anlaşılıyor. Bu da saat kulelerinin sadece zamanı tanımak amacıyla yapılmadığının aynı zamanda su deposu olarak kullanıldığını göstermektedir.

Ayvalık kesme taşından yaptırılan saat kulesinin ilk bölümü balkon olup diğerleri silme taştan oluşmaktadır. Çan kulesinin altında ise dört tarafa yerleştirilmiş saatler bulunmaktadır. Aşağıdan yukarıya doğru daralan saat kulesinin tepesindeki çan ise yangının şehre haber verilmesi yangından herkesin haberdar olmasını sağlamak içindir.

Kule kare planlı aşağıdan yukarıya doğru incelen bir görüntüye sahiptir. Gövdesi dikdörtgen silmelerle beşe bölünmüştür. En üstte çanın asıldığı çokgen gövdeli kubbeli köşk yer alır. Onun altında dört yönde yuvarlak kadranlı saat bulunur. Kule farklı dönemlerde sadece eskiyen taşlarının yerine aynısı yapılmak suretiyle onarımlar geçirmiştir.