Avrupa Futbol Şampiyonası, 1960'tan beri UEFA tarafından dört yılda bir düzenlenen bir futbol organizasyonudur. Orijinal adı Avrupa Uluslar Kupası adıyla kurulmuş olup, 1968 yılında şu anki ismini almıştır. Turnuva ülkelerin üst düzey millî futbol takımları arasında düzenlenir. 1960 yılında ilk olarak Fransa’da düzenlenmiştir. Dünya üzerinde FIFA’nın düzenlediği Dünya Kupası’ndan sonra dünyaya endüstriyel futbol anlayışının en iyi yansıtıldığı turnuvaların başında gelmektedir. Düzenlendiği ülkelerde sadece futbol oyunuyla değil turizm ve eğlence sektörünü canlandırması ile de bilinmektedir.

Endüstriyel futbol, ekonomik, sportif, sosyolojik açıdan pek çok tartışma başlığı barındıran bir başlık olarak öne çıkmaktadır. Futbolun modern bir oyun olarak ortaya çıkmasından bu yana oldukça değiştiği ve bu değişim sürecinin farklı aktörleri ortaya çıkardığı söylenebilir. Bu nedenle tek başına 'endüstriyel futbol' başlığı, barındırdığı konular açısından yeterli bir kapsama sahip değildir. Özellikle 90'lı yıllarla birlikte bir ekonomik sektör olarak öne çıkan futbol, şirket kulüpler, hisse senetleri, güvenlik yasaları, bilet fiyatları, şiddet ve benzeri bağlamlarda tartışma konusu edilebilir.

Futbol, oyun olarak doğduğundan beri, hep geniş kitlelerin ilgisiyle karşılaşmıştır. Oyunun ‘modern’ biçiminin doğuşu 19. yüzyıl ortalarında İngiltere'de gerçekleşmiştir. Önceleri, yüzlerce kişinin birlikte oynayabildiği, kuralları olmayan, yaralanmalar ve sakatlıklarla sonuçlanan, tarihsel süreç içinde defalarca yasaklamalara maruz kalmış bir oyun olan futbol, çok kabaca söylenirse kapitalizmin doğuşu ile birlikte kurallara daha bir sıkı şekilde bağlanmaya başlamıştır. Endüstriyel futbolun ve taraftarlığın kökenleri, bir açıdan o dönemde, o kurallarda aranabilir.

Kapitalist üretim biçiminin, insan hayatını, zamanı ve mekânları yeniden örgütlemesiyle birlikte bir ‘oyun’ olarak futbol da değişmek zorunda kalmıştır. Gerçekten, daha önceleri, yani köylülerin özgür topraklarında ve boş zamanlarında oynanagelen futbol, toprakların özel mülkiyet konusu haline gelmesi (çit çevirme) ile bir açıdan ‘mekânsız’ kalmıştır. Köylülerin, yeni oluşan kentlere işgücü olarak sürülmesi ise oyunu ‘oyuncusuz’ bırakmıştır. Günde ortalama 18 saat çalışan işçilerin, artık bu enerji isteyen oyunu oynayacak halleri kalmaz. Kapitalizmin zaman ve mekân üzerinde bu şekilde tahakküm kurmasıyla futbol da artık popüler, gevşek kurallı, kimi zaman 300 kişinin bir arada oynayabildiği bir oyun olmaktan çıkar. Bu çıkış yer kürenin her yerine dağılmakla kalmayıp çok yeni bir sanayi sektörü ve insanları yönlendiren ciddi bir algı sistemine dönüşür.

Bugün futbol bizden çok ayrı bir noktadır. Ali Şeriati’nin tanımı ile “Futbol bir afyondur.” çünkü neyi, nasıl, ne için savunduklarını bilmeyen iki renk uğruna fanatize olan insanlar birbirlerini öldürmeye varan olaylara imza atmışlardır. 

Bir derbi uğruna haftalarca hatta aylarca konuşabiliyorlar ve tartışabiliyorlar. Euro 2016 organizasyonunda harcanan paraları hesaba bile katacak durumda değiller, Afrika’da, Arakan’da, Haiti’de aç kalan yoklukla kıvranan insanları zerre kadar düşünmeden milyon dolarları bir turnuva adına harcıyorlar. İşin daha acısı, Avrupa’da bazı kulüplerin bütçesi Afrika’da yokluk ve yoksulluk ile boğuşan ülkelerin bütçesinin dört katı. Sormalı insan kendine, futbol hala ayak oyunu mudur yoksa futbolda her ayak var mıdır?