Prof. Dr. Fuat Sezgin yaşamı boyunca İslâm Bilim Tarihi ve Müslüman âlimlerin bilimsel çalışmalarıyla ilgili araştırmalar yapmış, bu köklü mirasın günümüze aktarılmasını ve fark edilmesini sağlayarak çok önemli bir görev üstlenmiştir.

Yakın bir zamana kadar bilim ve teknolojinin Avrupa’da ortaya çıkıp geliştirildiği düşünülüyordu. Avrupa’nın rönesans ve reform hareketlerinden sonra bilimsel çalışmalarda önemli bir mesafe kat edip diğer uygarlıkları geride bırakması böyle düşünülmesinde etkili olmuştu. Özellikle bilim ve İslâm dininin bir arada olamayacağını savunan materyalistler ülkemizde de yıllarca bu anlayışın yayılmasında etkili oldu. Onlara göre inançlı insanlar fizik ve kimya gibi bilimlerle ilgilenmezdi. İslâm dininin bilimle ilgisi olamazdı. Ancak gerçek hiç de öyle değildi.

Bilim tarihini tarafsız bir şekilde dikkatlice incelendiğinde zaman zaman Hristiyan batı toplumlarının, zaman zaman da Müslüman, Mısırlı ve Hintli doğu toplumlarının bilimsel çalışmalara önderlik ettikleri görülür. Özellikle 8. ve 15. yüzyıllar arasında batı dünyası karanlık bir dönem yaşarken Müslümanlar astronomi, cebir, geometri, felsefe, fizik ve kimya gibi alanlarda çok önemli çalışmalar yaptılar. Geçmiş dönemlerdeki Yunanlı, Hintli ve Mısırlı bilginlerin çalışmalarını inceleyen, kitaplarını tercüme eden İslâm âlimleri bunları geliştirerek üzerine önemli katkılar yaptılar. Günümüze kadar gelen birçok kitap, külliye, medrese ve gözlem evi bunun en önemli ispatıdır. Müslümanların yaptıkları bilimsel çalışmalar saymakla bitmez. Ancak İbn-i Sinâ’nın tıp alanındaki, Cabir bin Hayyan’ın kimyadaki, İbnül Heysem’in fizikteki, Ömer Hayyam ve Birûni’nin matematikteki, El Cezeri’nin sibernetik bilimindeki çalışmaları en bilinenleridir.  Bu çalışmaların batıya geçmesinde İspanya’daki Endülüs Emevi Devleti ve Haçlı seferleri çok etkili olmuştur. İlginçtir birçok batılı bilgin aldıkları bilgilerin kaynağının Müslümanlar olduğunu belirtmemişlerdir. Ancak özellikle yukarıda da belirttiğim âlimlerin yazdıkları eserler yüzlerce yıl Avrupa’da ders kitabı olarak okutulmuştur.

Alman Felsefeci Dr. Sigrid Hunke’nin 1967 yılında yayınlanan  “Avrupa’nın Üzerine Doğan İslâm Güneşi” adlı çalışmasında Müslümanların yaptıkları bilimsel çalışmaların Avrupa üzerindeki etkisi ayrıntılarıyla anlatılmıştır. Bunun yanında Alman Doğubilimci Hellmut Ritter gibi araştırmacılar da bu konuda önemli çalışmalar yapmıştır.

1924 yılında Bitlis’te doğan Prof.  Dr.  Fuat Sezgin üniversite öğrenimine İstanbul’da devam etmiştir. Aynı zamanda Ritter’in öğrencisidir. Onun etkisiyle İslâm Bilim Tarihi üzerine önemli çalışmalar yapmıştır. 1960 yılından sonra darbeciler tarafından akademik çalışmalarını yaptığı üniversiteden uzaklaştırılması nedeniyle çalışmalarına Almanya’da devam etmek zorunda kalmıştır. Almanya’da birçok eser kaleme alan Sezgin ayrıca Müslümanların bilimsel çalışmalarına yönelik bir müze kurmuştur. Türkiye’deki İslâm Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesini 2008 yılında İstanbul Gülhane Parkı’nda açan Sezgin Müslüman bilginlerin bilimsel çalışmalarını ve kullandıkları aletlerin numunelerini bu müzede sergilemektedir. Ayrıca 1967 yılında 1. cildini tamamladığı ve 2018 yılında vefat ettiğinde 18. cildinin çalışmalarına devam ettiği Arap-İslâm Bilim Tarihi Ansiklopedisi bu alanda yapılmış en önemli çalışmadır. Birçok dili çok iyi derece bilen Fuat Sezgin’in çok sayıda ödül ve nişanı vardır. Ülkemizde 2019 yılı cumhurbaşkanlığınca “Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” olarak ilan edilmiş ve bu önemli bilim insanının çalışmalarıyla ilgili birçok etkinlik yapılmıştır.