KÜLTÜR SANAT

Rise of Empires: Ottoman, Bu Ne Yaman Çelişki!

Rise of Empires: Ottoman, Bu Ne Yaman Çelişki!
Netflix'in merakla beklenen dizi-belgesel türündeki yapımı Rise of Empires: Ottoman 24 Ocak tarihinde yayınlandı. Dizinin başrollerinde Cem Yiğit Üzümoğlu, Selim Bayraktar, Birkan Sokullu, Osman Sonant ve Tuba Büyüküstün gibi isimler yer alıyor. Seslendirmen yani anlatıcı ise Halit Ergenç. Yönetmen koltuğunda Emmy ödüllü Emre Şahin bulunuyor. Dizinin yapımcılığını Emre Şahin'in sahibi olduğu Karga Seven ile STX Entertainment üstlenirken,  Prof. Dr. Celal Şengör ve Dr. Emrah Safa Gürkan da belgesel tarafında bulunan uzmanlar arasında yer alıyor. Ayrıca yurt dışından farklı uzmanlara da yer verilmiş. İlk sezon 6 bölüm olarak yayınlandı. Bölümlerin süresi ise 40-45 dakika aralığında seyrediyor. 

Netflix Türkiye daha önce Muhafız: Hakan ve Atiye dizileriyle Türk takipçilerinin karşısına çıkmıştı. Ancak Rise of Empires: Ottoman tam olarak bir Netflix Türkiye yapımı diyemeyiz. Çünkü dizinin orijinal dili İngilizce olarak seçilmiş. Dizinin yapımcılarından biri ABD kökenli bir Türk şirket olsa da özel isimlerin dışında Türkçe kelimeler kullanılmıyor. En azından ilk bölümde Türkçe bir diyalog görmedik. Aslında oyuncuların neredeyse tamamı Türk olsa da İngilizce ile olan imtihanlarında bize göre tam not aldılar. Tabi dilin Türkçe olmasını arzu ederdik çünkü yapım direkt olarak İstanbul'un Fethi'ni konu ediniyor. Dolayısıyla fethin ruhunu ve tarihi dokusunu tam olarak anlamak adına orijinal dilin Türkçe olmasını beklerdik. Belki sadece Türkiye pazarına değil, dünya pazarına hitap eden bir dizi olması istenmiş olabilir. Ancak bana göre Netflix'in dünya pazarı konusunda dil sorunu yok. Orijinal dil Türkçe olup İngilizce altyazı seçeneği konulabilirdi. Bu açıdan dil seçimi, Osmanlı ve dünya tarihinin en önemli olaylarında biri olan İstanbul'un Fethi'nin anlam açısından önemini ve etkisini azalttığını söyleyebilirim.

Adından anlaşılacağı üzere Osmanlı'nın yükselişini konu edinen dizinin ilk bölümü Fatih Sultan Mehmet'in rüyası ile başlıyor. Henüz 19 yaşında bir genç olan Sultan Fatih'in, babasının vefatıyla tahta geçtiğini izliyoruz. Bu kısımlarda Fatih; kararlı bir kişilikten ziyade ihtiras sahibi, taht hırsıyla yanıp tutuşan ve inatçı bir kişilik olarak yansıtılmış. Karakterin kurguya açık olması bence kabul edilemez bir durumdur çünkü Fatih'in kişiliğinin, okuduğumuz yerli ve yabancı kaynaklardan ötürü dizide gösterilen gibi olmadığını biliyoruz. Velhasıl, Fatih tahta geçtikten sonra rüyasını gerçekleştirmek için, yani İstanbul'u fethetmek için hazırlıklara başlar.

Hazırlıklar sırasında o dönemde Osmanlı'nın en güçlü ikinci adamı olan Sadrazam Çandarlı Halil Paşa'nın, Fatih'e biat ettiği bilinse de sanki fethe sürekli karşı çıkan, arkadan iş çeviren biri olarak gösterilmesini de olumsuz karşıladım. Ayrıca  dönemin en büyük ateşli silahı olan Şahi topunun çizimlerini bizzat Fatih Sultan Mehmet'in yaptığı tarihsel bir gerçek olduğu halde, dizide parayla satın alınıyor olması da gerçekliğin çarpıtılmış olduğu anlamına geliyor. Bundan ziyade, İstanbul'un Fethi'nin Sultan Fatih'ten sonra en önemli iki figürü olan Akşemsettin ve Ulubatlı Hasan yok sayılmış. Dizide onlara yer verilmemiş. Adları da yok kendileri de. Fethin sembollerinden olan bu iki ismin yok sayılması, dizinin önemli bir tarihsel gerçekliği atladığını gösteriyor.

Tarihsel bir olayı uzmanlarla birlikte gerçeklere dayanarak anlatma iddiasıyla yapılan Rise of Empires: Ottoman, kanaatimce daha fazla hedef kitleye ulaşmak için fethin dokusunu olağanın dışına çıkarak farklı yerlere getirmiş. Genel olarak bizi bizzat ilgilendiren ve tarihimizi konu edinen bu yapımın Netflix gibi dünya genelinde milyonlarca takipçisi olan bir platform tarafından yayınlanması önemli bir gelişmedir. Ancak yapımcıların daha duyarlı olmasını beklerdim çünkü dizi sadece Avrupalıların gözünden bakan bir bakış açışıyla işlenmiş gibi duruyor. Bizans tarafının sürekli olarak dini hassasiyetlerinin ön plana çıkarılması ve Osmanlı'nın dini figürlerinin dizide yer almaması, uzun bir süre fethin gerçekleşmemesi ve Cenevizli korsan Giustiniani'nin 100 yeniçeriyi öldürecek güce sahip olması gibi durumlar bu tezin en büyük kanıtı.

Birçok açıdan 'olumsuz' manada eleştirdiğim dizinin birinci sezon final bölümü, yani 6. bölümü, en tatmin edici bölümü olmuş. Fakat bölümün ismi ''YIKIM'' olarak belirlenmiş. Yani, balık baştan kokmuş.

Üstüne basa basa, yine vurgulamak isterim ki; bu dizi İstanbul'un Fethi'ni konu ediniyor. Türk uzmanların da danışmanlığını yaptığı dizinin final bölümüne 'yıkım' ismi verilmesi kanaatimce masum değil. Adeta 'zulüm 1453'te başladı' mottosunu destekler nitelikte bir isim tercihinde bulunulmuş. İstanbul'un tarihi dokusu ve demografik yapısı o günden bu güne korunmuşken 'yıkım' niye? Dolayısıyla ben, sırf kurgu diye bazı şeyleri masum göremeyeceğim. Bu durumun temelinde ideolojik sebeplerin var olduğunu düşünüyorum. 

Avrupai bir bakış açısına sahip olan Rise of Empires: Ottoman dizisinin Netflix'te yayınlanmasını, oyunculuklarını, prodüksiyonu ve kısmen de olsa gerçekliklere başvurmasını olumlu görsem de; dilin Türkçe olmamasını, fethin yıkım olarak aktarılmasını, Osmanlı ordusunun ve Fatih'in aciz bir şekilde gösterilmesini, Akşemsettin'in bulunmamasını, birçok tarihsel gerçekliği atlamasını ve fethin dokusuna uygun olmayan tasvirler yapmasını da olumsuz olarak görüyorum. Dizinin ideolojik temelini atanlar belli ki fethi kabullenememişler.

Diziyi izlerken nedense aklıma Dracula: Başlangıç filminin son sahnesi geldi sürekli. Burada Kazıklı Voyvoda, Fatih'i 'adını tarih kitaplarından silene kadar mücadelemi sürdüreceğim' diyerek öldürüyor. Belki film mükemmeldi. Ancak ne yapmamız gerekiyor? Oturup tarafsız bir gözle filmin eleştirisini mi yapmalıyız? 'Sadece film işte, kurgudan ibaret' diyerek bu sahneyi kabullenmeli miyiz? Rise of Empires: Ottoman da aynı şekilde izlenebilecek bir dizi. Belgesel iddiasında olan bir dizide kurgunun bu denli ağır basması kanaatimce doğru değil. Hoşça bakın zatınıza…

ÖNCEKİ YAZI KAOS TEORİSİ
YAZAR HAKKINDA
Bahtiyar Kara
Bahtiyar Kara
Genç İstikbal Dergisi Yazarı
YORUMLAR
İçeriğe ait yorum bulunmamaktadır.
YORUM YAPIN